شبهه : دادن زکات در نماز دارای چه عنوانی است ؟

این تیمیه می گوید :

وَمِنْهَا: أَنَّ الْمَدْحَ إِنَّمَا یَکُونُ بِعَمَلٍ وَاجِبٍ أَوْ مُسْتَحَبٍّ، وَإِیتَاءُ. الزَّکَاةِ فِی نَفْسِ الصَّلَاةِ لَیْسَ وَاجِبًا وَلَا مُسْتَحَبًّا [بِاتِّفَاقِ عُلَمَاءِ الْمِلَّةِ]. فَإِنَّ فِی الصَّلَاةِ شُغْلًا.

مدح وتمجید یا نسبت به عمل واجب است ویا نسبت به عمل مستحب ؛ دادن زکات در نماز؛ نه واجب است و نه مستحب به اجماع علمای تمام ملت ؛ زیرا این در نماز یک عمل به حساب می آید .

منهاج السنة النبویة ج2 ص31 المؤلف: تقی الدین أبو العباس أحمد بن عبد الحلیم بن عبد السلام بن عبد الله بن أبی القاسم بن محمد ابن تیمیة الحرانی الحنبلی الدمشقی (المتوفى: 728هـ)، المحقق: محمد رشاد سالم، الناشر: جامعة الإمام محمد بن سعود الإسلامیة، الطبعة: الأولى، 1406 هـ - 1986 م، عدد المجلدات: 9.

نقد و بررسی

اولا : دادن زکات در هنگام نماز از سوی امام علی علیه السلام مورد مدح و ستایش قرآن قرار گرفته ؛ اگر دادن زکات مدح نمی داشت ، خداوند آن را ستایش نمی‌کرد .

پیش از این ثابت کردیم که برخی از علمای اهل سنت ادعای اجماع کرده‌اند که این آیه در باره امیر مؤمنان علیه السلام نازل شده است ؛ بنابراین انکار ابن تیمیه فاقد مبنای علمی است .

ثانیا : دادن زکات در هنگام نماز توسط امام علی علیه السلام ، به عنوان فعل مباح نه واجب و مستحب مورد مدح قرآ ن قرار گرفته است .

از این گذشته ، پیش از این گذشت که رسول خدا صلی الله علیه وآله نیز اعمالی را در حال نماز انجام داده است که بر مبنای ابن تیمیه نه واجب است و نه مستحب ؛ مثل منگوش گرفتن عائشه ، سوار کردن امامة بنت أبی العاص بر شانه و ... .

شبهه وحدت سیاق بین آیات51 و55

از جمله شواهدى که براى نزول آیه درباره عباده گفته اند , وحدت سیاق آیات است . برخى گفته اند چون آیات پیشین درباره عبادة بن صامت نازل شده است و آیه ولایت نیز در سیاق آن آیات است , پس این آیه هم درباره عباده نازل شده است . فخر رازی در این باره می نویسد :

 أَنَّ الْمُرَادَ عَامَّةُ الْمُؤْمِنِینَ، وَذَلِکَ لِأَنَّ عُبَادَةَ بْنَ الصَّامِتِ لَمَّا تَبَرَّأَ مِنَ الْیَهُودِ وَقَالَ: أَنَا بَرِیءٌ إِلَى اللَّه مِنْ حِلْفِ قُرَیْظَةَ وَالنَّضِیرِ، وَأَتَوَلَّى اللَّه وَرَسُولَهُ نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَةُ عَلَى وَفْقِ قَوْلِهِ.

منظور از این آیه تمام مردم است ، زیرا عبادة بن صامت از یهود بیزاری جست گفت : من از تعهد وپیمان با قریضه ونضیر بیزارم ولایت خدا ورسول اورا قبول دارم ، این آیه مثل آیات سابق نازل شده است .

الرازی الشافعی ، فخر الدین محمد بن عمر التمیمی (متوفای604هـ) ، التفسیر الکبیر أو مفاتیح الغیب ، ج12 ص22 ، ناشر : دار الکتب العلمیة - بیروت ، الطبعة : الأولى ، 1421هـ -2000م .

نقد و بررسی

در آیات یاد شده, سیاق واحدى به چشم نمى خورد , زیرا مضامین آیات , گوناگون و است.

بر فرض این که میان چند آیه از نظر مضمون , هماهنگى باشد , این هماهنگى دلیل بر یکى بودن سبب نزول آنها نیست , زیرا نظم و شکل چیده شدن آیات یک سوره دلیل بر نزول آن آیات به همان صورت نیست .

بر فرض وجود وحدت سیاق در مورد بحث و دلیل بودن آن بر وحدت سبب نزول آیات این فراز , باز هم مى بینیم نزول همان آیات پیشین درباره عبادة بن صامت, ثابت و مسلّم نیست.

با توجه به این، روشن است که این آیه، سبب نزولش یا أحد است یا ابو لبابه و یا عباده و إبن أبیّ. شما که می‌گوئید وحدت سیاق دارد ، کدام وحدت سیاق؟ آیه 51 مائده در یک قضیه نازل شده، و آیه 55 مائده سبب نزولش چیز دیگری است. و این دو ثابت می‌کند که هیچ ارتباطی میان این دو آیه نیست و وقتی ارتباط نباشد، امکان سیاق‌گیری هم نیست .